Artikel yang agak panjang tetapi mustahak difahami oleh semua Anak Sarawak, terutama kaum pribumi/orang asal.
"Satu-satunya kesimpulan yang dapat difahami dari ketidakupayaan masyarakat Dayak untuk menyelesaikan isu NCR adalah bahawa mereka dikekang oleh polisi 'pecah dan perintah' atau pemimpin politik Dayak yang mementingkan diri sendiri.
 |
| Gambar pengias |
Kedua-dua kumpulan ini mahu kaum Dayak kekal lemah dari segi politik supaya mereka tidak berupaya untuk memasang cabaran kpd keadaan yang sedia ada.
Dengan penggunakan campuran politik paksaan dan politik wang, mereka telah memastikan bahawa politik masyarakat Dayak dibahagikan di kalangan semua 4 parti dalam BN Sarawak.
"Tatanegara kaum Dayak tidak dibenarkan untuk bersatu di bawah satu parti politik tunggal."
Pada 7hb Jan, 2017 Dayak "intelektual" (200 yang berpelajaran) berkumpul di Pending, di pinggir Kuching, ibu negeri Sarawak di Malaysia, untuk membincangkan isu tanah Hak Adat Bumiputera (NCR), lebih dikenali sebagai geran asli.
Mesyuarat itu tergesa-gesa dianjurkan kerana Mahkamah Persekutuan Malaysia telah membatalkan keputusan mahkamah rendah dan memutuskan bahawa 'pulau galau' (communal forest reserve dan 'pemakai menoa' (territorial domain) tidak mempunyai kuasa undang-undang.
Keputusan itu, dalam amalan, bermakna kebanyakan tuntutan-tuntutan tanah adat di Sarawak tidak akan memenangi cabaran mahkamah mereka terhadap kerajaan negeri bagi pengiktirafan tanah NCR mereka.
Apakah NCR di Sarawak?
NCR, dari segi budaya, difahami secara meluas di Sarawak sebagai tanah yang dimiliki oleh orang-orang asli yang tidak menpunyai geran. Di bawah undang-undang Adat, tanah NCR mempunyai tiga komponen; 'Temuda', 'Pulau Galau' (PG) dan 'Pemakai Menua' (PM). 'Termuda' merujuk kepada kawasan tanaman atau diternak. PM dan PG berada di luar kawasan 'Termuda'.
 |
| Keindahan Pemandangan Sungai yang belum tercemar |
Pulau Galau biasanya difahami sebagai kawasan simpanan disimpan untuk kegunaan bersama . Pemakai Menua adalah kawasan yang digunakan untuk memburu dan mencari makan oleh masyarakat Dayak, dan dengan itu biasanya lebih besar daripada Pulau Galau dan Termuda.
Isu politik dan penyelesaian yang mudah.
NCR politik timbul kerana cara Kanun Tanah (1958) telah digubal. Ia hanya mengiktiraf tanah sebagai NCR bagi 'tanah yang telah diklasifikasikan sebagai Tanah Adat' (NCL) sebelum1 Jan 1958 dan/atau tanah yang diwartakan sedemikian oleh menteri berkenaan sejak 1958.
Satu-satunya pihak berkuasa lain yang boleh mengeluarkan tanah NCL adalah Penguasa Tanah dan Ukur, yang dalam keadaan di Sarawak, tidak akan mengeluarkan NCL tanpa persetujuan Menteri Tanah.
Dalam erti kata lain, jika NCL tidak dicipta SEBELUM 1958 dan selepas itu oleh menteri, tanah-tanah NCR adalah di bawah pertikaian.
 |
| Perarakan Gawai Niti Daun 2018 yang diketuai oleh KM |
Peraturan am yang digunakan oleh Kerajaan Negeri adalah bahawa jika tanah itu bukan tanah NCR, maka tanah itu milik Kerajaan Negeri, maka ia boleh melakukan apa sahaja yang ia mahu dengannya.
Isu ini tidak akan menjadi begitu tegang dari segi politik jikalau tiada tekanan dalam hal ini. Tetapi sebenarnya terdapat tekanan yang hebat.
Pertama, syarikat pembalakan ingin memperolehi peluang memasuk ke tanah NCR yang dipertikaikan kerana ia mengandungi kayu yang berharga, seringkali bernilai berjuta-juta ringgit.
Kedua, banyak peladang kelapa sawit mahu peluang masuk/ akses kepada tanah NCR juga. Dalam hampir semua kes-kes sebegini, hanya individu-individu dan syarikat-syarikat yg memperolehi hubungan politik boleh mendapatkan Kerajaan Negeri untuk mengeluarkan kepada mereka hak kepada tanah NCR yang dipertikaikan (dari segi undang-undang ia di panggil 'pajakan sementara'-Provisional Lease - PL) yang seterusnya akan membolehkan mereka untuk menebang kayu atau menubuhkan ladang .
 |
| Pemandangan yang Indah |
Pemilik syarikat pembalakan dan perladangan, selalunya orang yang sama, agak gembira untuk membayar berjuta-juta supaya mendapatkan lesen pembalakan dan pajakan.
Dalam proses itu, sebilangan kecil ahli-ahli politik Melanau Melayu elit dan towkay kayu Cina telah berkali ganda kaya. Pemilik tanah pribumi tidak mendapat sebarang satu sen pun.
Dalam dekad yang lalu, beratus-ratus tindakan mahkamah telah difailkan oleh pihak yang menuntut NCR terhadap Kerajaan Negeri kerana mengeluarkan pajakan sementara itu. Semua kes-kes ini mempunyai dimensi yang sangat mudah; adakah Kerajaan Negeri mengiktiraf pemahaman istilah pribumi PM dan PG?
Dalam erti kata lain, adakah sistem perundangan berasaskan Barat moden mengakui bahawa orang asli mempunyai hak-hak dan kepentingan ke atas tanah mereka yang wujud dari undang-undang dan adat resam tradisional yang wujud sebelum penjajahan Eropah?
Kes Mabo di Australia memutuskan bahawa sistem tanah asli mereka tidak kurang canggih daripada undang-undang Barat moden mengenai hak tanah, dan tanah adat diiktiraf dengan jelas.
Di Sarawak, penyelesaian adalah MUDAH dan JELAS. Kerajaan Negeri hanya perlu MEMINDA Kanun Tanah (1958) secara jelas mengiktiraf konsep PM dan PG.
 |
| Credit by Andrew Paul |
Ini menghairankan kerana kaum pribumi di Sarawak adalah penyokong kuat parti pemerintah, Barisan Nasional (BN) Sarawak.
Malah, pribumi Dayak diambil kira-kira 40 peratus daripada penduduk Sarawak dan majoriti dalam 1/3 daripada kerusi di DUN.
Lebih daripada 80% daripada kerusi majoriti Dayak telah dimenangi oleh BN dalam setiap pilihan raya sejak 1980-an.
Namun begitu, tiada percubaan telah dibuat bagi meminda Kanun Tanah untuk menyelesaikan isu ini.
Sebaliknya, ahli politik Dayak, ahli akademik Dayak dan Dayak "intelektual" telah mengadakan bengkel yang tidak terkira banyaknya, seminar dan simposium untuk merungkai mengenai pelbagai sub-seksyen dalam Kanun Tanah, makna PM dan PG dan pelbagai cara undang-undang melalui sistem mahkamah untuk 'menetapkan ' masalah.
Mereka BUTA kepada kebenaran yang mudah bahawa pindaan mudah kepada Kanun Tanah akan 'menyelesaikan' masalah dengan segera.
Jika kebenaran diakui, selepas bertahun-tahun mempertimbangkan Kanun Tanah dan pelbagai tindakan mahkamah, para pemimpin Dayak politik, ahli akademik dan intelektual Dayak itu semua kini lebih keliru berbanding sebelum ini.
Perbincangan mereka yang tidak kesudahan bertahun-tahun atas definisi dan isu-isu kecil telah mebingungkan mereka, dan mereka tidak dapat melihat hutan daripada pokok-pokok.
Penyelesaian politik mudah kini menjadi rumit oleh perasaan iri hati remeh dan bodek-membodek oleh pemimpin-pemimpin politik Dayak di kedua-dua belah jurang politik.
Setiap pemimpin politik Dayak di Sarawak mendakwa diri sebagai menjadi juara dalam isu NCR, termasuk mereka yang memegang jawatan kanan dalam Kerajaan Sarawak.
Penyakit politik Dayak
Pemimpin politik Dayak di Sarawak jelas akan penyelesaian undang-undang yang mudah tetapi dari segi politik tidak berupaya untuk mendapat Kerajaan Sarawak supaya meminda Kanun Tanah Negara.
Walaupun hakikatnya bahawa Kerajaan BN sentiasa mendapat sokongan majoriti pengundi Dayak dan seorang dari kaum Dayak sentiasa memegang jawatan nombor 2 dalam parti pemerintah Parti Pesaka Bumiputera (PBB), yang menjadikannya timbalan ketua menteri di Kerajaan Sarawak.
Satu-satunya kesimpulan yang dapat difahami dari ketidakupayaan masyarakat Dayak untuk menyelesaikan isu NCR adalah bahawa mereka dikekang oleh polisi 'pecah dan perintah' atau pemimpin politik Dayak yang mementingkan diri sendiri.
Polisi pecah dan perintah melihat politik Dayak dimanipulasi oleh kepimpinan Melanau Melayu dengan sokongan golongan elit dalam masyarakat Cina.
Kedua-dua kumpulan ini mahu kaum Dayak kekal lemah dari segi politik supaya mereka tidak berupaya untuk memasang cabaran kepada keadaan yg sedia ada.
Perhubungan kuasa ini terdiri daripada pemimpin Melanau Melayu dalam PBB dan jutawan balak / perniaga Cina yang kebanyakannya diwakili oleh Parti Rakyat Bersatu Sarawak (SUPP).
Menggunakan campuran politik paksaan dan politik wang, mereka telah memastikan bahawa politik masyarakat Dayak dibahagikan di kalangan semua 4 parti dalam BN Sarawak.
Tatanegara kaum Dayak tidak dibenarkan untuk bersatu di bawah satu parti politik tunggal.
Isu tanah terletak di tengah-tengah politik Dayak, kerana tanah, seperti di tempat orang asli lain, merupakan jiwa budaya masyarakat.
Dengan membuat ia sukar bagi kaum Dayak untuk mendapatkan pengiktirafan tanah NCR mereka, Kerajaan Sarawak terus memberitahu masyarakat pribumi bahawa budaya mereka dan undang-undang adat tradisional mereka kalah lebih rendah daripada kaum Melayu dan umat Islam.
Kemudian, ada pula pemimpin politik Dayak yang mementingkan diri sendiri. Sejak tahun 1970-an, pemimpin politik Dayak telah kebanyakannya tidak ikhlas niat meningkatkan nasib masyarakat Dayak.
Contoh terbaik untuk menggambarkan ini adalah lebih 70% penduduk Iban di kawasan Layar, Betong. Selama lebih daripada 4 dekad, kawasan itu diwakili oleh seorang yang sama yang juga Timbalan Ketua Menteri Sarawak.
Namun, selepas 4 dekad, banyak tempat di kawasan itu mempunyai kekurangan infrastruktur asas seperti bekalan air bersih, elektrik dan jalanraya yang baik.
 |
| Keindahan Sungai yang belum tercemar |
Masa depan tanpa harapan mendapat geran tanah adat NCR.
Isu keseluruhan geran tanah adat, sudah tentu, bukan perkara baru. Banyak negara Pasifik Selatan mengalami masalah ini, selalunya membawa kepada pergaduhan puak. Papua New Guinea dan Kepulauan Solomon adalah contoh utama.
Seperti Sarawak, atas sebab-sebab politik, isu geran tanah asli sengaja dibiarkan tidak jelas di sisi undang-undang, maka, tiada hak milik tanah boleh dikeluarkan.
Kebenaran yang menyedihkan di Sarawak adalah bahawa kaum Dayak telah benar-benar ditipu oleh Wakil Rayat Dayak selepas era merdeka.
Melainkan masyarakat Dayak menerima hakikat ini, isu NCR di Sarawak akan kekal 'tidak dapat diselesaikan' untuk masa akan datang.
Dalam pada itu, sedia untuk menikmati lebih banyak forum, simposium dan seminar dimana 'mangsa' mengelirukan diri mereka dengan butir-butir remeh mengenai Kanun Tanah, paduhal, mereka tidak memahami langsung bahawa geran tanah adat pada dasarnya adalah satu isu politik di Sarawak.
Pengajaran dasar daripada kes Sarawak adalah jelas - seperti isu-isu yang paling mendesak yang melibatkan orang asal di Asia, mereka terdedah kepada manipulasi politik oleh golongan elit yang sedia ada.
Penulis - Professor James Chin adalah pengarah Asia Institute of Tasmania, di Universiti Tasmania.
Politik Geran Asli - Part III ( by Wellie Henry Majang)
1hb February 2018, Khamis
Pemergian "Bill Kayong" adalah satu kehilangan besar sebagai pejuang hak orang asal.
 |
| Gambar hiasan |
Seluruh penduduk pribumi di Sarawak mengetahui Bill Kayong dibunuh kerana beliau berani bersuara untuk mempertahan hak orang asal Sarawak iaitu tanah mereka daripada diceroboh dan dirampas.
Namun, pendakwa raya gagal membawa dalang pembunuhan Bill Kayong yang juga bekas setiausaha PKR Miri itu ke muka pengadilan.
Malah keputusan Mahkamah Tinggi membebas dan melepaskan tiga orang sebelum ini disyaki terbabit dalam pembunuhan Bill Kayong menimbulkan kemarahan dan rasa tidak puas hati ramai pihak malah mendakwa sistem kehakiman negara seolah-olah dipersenda dan dijadikan bahan jenaka. Ia adalah satu penghinaan terhadap sistem keadilan jenayah di negara kita. Penghakiman ini telah menghantar mesej yang salah dan membimbangkan.
Kita memang sudah menjangkakan akan mengharungi perbicaraan yang panjang dalam kes bunuh Bill Kayong. Maka kita meneliti dan memerhatikan sepanjang perbicaraan kes bunuh Bill Kayong, ini merupakan satu fabrikasi lengkap yang terhasil daripada satu konspirasi untuk mendiamkan kebangkitan orang asal dan membunuh karier politik Bill Kayong.
Kita menyeru agar keadilan dikembalikan semula dalam perbicaraan kes Bill Kayong. Jangan sesekali kalian lupa, sebagai mana kita semua, kalian juga harus menjawab kepada Sang Pencipta. Kalian harus menjawab kenapa kalian berpaling daripada prinsip-prinsip yang telah kalian lafaz dan sumpah untuk ditegakkan. Di saat itu kamu memerlukan lebih tunduk hormat untuk menghuraikan mengapa kamu gagal menjalankan perintah berlandaskan prinsip "keadilan".
Mahasiswa undang-undang dan kalangan professor jurispruden akan meneliti setiap tindakan kalian dan disaat mereka membedah alasan serta keputusan kalian, kredibiliti dan integriti kalian akan dicarik halus. Di saat itu kalian akan didedah sebagai perekayasa pengamal undang-undang hanya untuk memperlekeh keadilan.
Maka, kita menggesa agar Timbalan Ketua Menteri Sarawak Datuk Douglas Uggah segera membentangkan usul pindaan Kanun Tanah Sarawak pada sidang DUN Julai 2018 ini. Jawatankuasa PM/PG yang diketuai oleh Datuk Douglas Uggah telah mengambil masa terlalu lama dan gagal menemui sebarang penyelesaian.
Kita telah menyaksikan kaum Dayak telah kalah berpuluh kes di mahkamah sepanjang tahun 2017 dalam pertikaian isu NCR. Pemilik tanah melalui perbicaraan yang begitu lama, perbicaraan ini membebankan mereka, banyak masa dan wang, sesuatu yang diluar kemampuan mereka.
Terdapat lebih kurang 400 kes yang melibatkan beribu-ribu keluarga di seluruh Sarawak masih tertangguh menunggu perbicaraan di mahkamah.
Mahkamah Persekutuan Malaysia telah membatalkan keputusan Mahkamah Rayuan dan memutuskan "Pemakai Menua" dan "Pulau Galau" tidak mempunyai kuasa undang-undang.
Percubaan Bill Persendirian pindaan Kanun Tanah Sarawak yang diusulkan oleh ADUN Ba'Kelalan YB Baru Bian pada Sidang DUN November 2017 juga gagal mendapat sokongan.
 |
| Foto by Andrew Paul FB |
Timbalan Ketua Menteri Datuk Douglas Uggah mempunyai kesempatan terbaik untuk menebus kekhilafan, memperbetulkan kesilapan pada masa lalu dengan membuat pindaan keatas Kanun Tanah Sarawak mengiktiraf konsep PM/PG" secara jelas untuk menyelamatkan tanah adat NCR orang asal.
Maka, sekiranya beliau gagal menggunakan kesempatan terbaik ini, beliau harus berasa malu tatkala akan dinilai sejarah pengecut terulung diatas nama kemanusiaan. Dengan kedudukan nombor dua dalam Kerajaan Negeri Sarawak mempunyai kuasa politik yang tinggi, beliau membungkam begitu rendah memilih diperalatkan kesenangan dunia.
Kita pernah menyatakan perkara ini berkali-kali selepas kematian Bill Kayong tetapi sehingga sekarang masih tiada jalan penyelesaian walaupun hampir dua tahun berlalu.
Isu "Pemakai Menua" dan "Pulau Galau" bukan sekadar isu perundangan. Semua penduduk orang asal di seluruh dunia mempunyai hubungan rohani ke tanah nenek moyang mereka. Tanah NCR bukan sekadar "sekeping" modal - ia adalah penanda adat kebudayaan dan identiti masyarakat Dayak sejak dahulu lagi.
Kewujudan roh nenek moyang kita ditemui di tanah dan hanya membawanya melalui sistem tanah barat berasaskan kapitalisme mengabaikan realiti sejarah. Kaum Dayak telah mempraktikkan konsep "Pemakai Menua" dan "Pulau Galau" sebelum rajah putih pertama (James Brooke) melangkah ke Borneo dan memperkenalkan undang-undangnya dan menguatkuasakannya kepada kita.
Kita melihat, tiada apa yang dapat dilakukan oleh orang asal Sarawak untuk menghentikan penindasan ke atas hak mereka kerana akhirnya golongan kapitalis bebas menindas golongan bawahan dan berkelakuan seperti gengster tanpa apa-apa akibat daripada tindakan mereka itu.
Updated : 26.06.2018
Politik geran asli di Sarawak - Part IV ( by WHM )
4hb Julai 2018
Tanah, hak adat tanah (NCR) kini menjadi isu politik yang telah mendidih secara maksimum kerana kerajaan Sarawak telah mengambil dan terus mengambil ribuan ekar tanah NCR melalui pengeluaran pajakan sementara kepada pelbagai pihak.
 |
| Pemandangan Hutan Simpan |
Kenyataan Timbalan Ketua Menteri Datuk Amar Douglas Uggah bahawa kerajaan negeri tidak merampas tanah rakyat, tetapi ini dibuktikan konteks pertikaian di mahkamah atas pemakai menoa dan pulau galau, yang akhirnya mencetuskan "Demonstrasi Bersejarah" yang dihadiri oleh orang asal yang datang dari seluruh pelosok negeri Sarawak pada 13 November 2017 tahun lepas.
Sekiranya kerajaan negeri menghormati dan mengiktiraf tanah NCR penduduk pribumi Sarawak, maka mereka harus menunjukkan keikhlasan dan kesungguhan mereka dengan mengeluarkan semua rayuan (selepas kes yang dimenangi oleh kaum pribumi).
Kerajaan negeri mungkin telah menangani lebih awal ini dengan menghormati keputusan Mahkamah dan meminda Kanun Tanah Sarawak. Terdapat lebih kurang 400 kes yang melibatkan beribu-ribu keluarga di seluruh Sarawak masih tertangguh menunggu perbicaraan di mahkamah.
Sekarang ia telah mendidih secara maksimum, kerajaan tidak boleh menafikan untuk mengatakan bahawa isu telah dipolitikkan, sangat jelas bahawa ia disebabkan oleh kegagalan Kerajaan Negeri mencari penyelesaian untuk mengiktiraf konsep PM/PG.
Isu "Pemakai Menua" dan "Pulau Galau" bukan sekadar isu perundangan. Semua penduduk orang asal di seluruh dunia mempunyai hubungan rohani ke tanah nenek moyang mereka. Tanah NCR bukan sekadar "sekeping" modal - ia adalah penanda adat kebudayaan dan identiti masyarakat Dayak sejak dahulu lagi.
Kewujudan roh nenek moyang kita ditemui di tanah dan hanya membawanya melalui sistem tanah barat berasaskan kapitalisme mengabaikan realiti sejarah. Kaum Dayak telah mempraktikkan konsep "Pemakai Menoa" dan "Pulau Galau" sebelum rajah putih pertama (James Brooke) melangkah ke Borneo dan memperkenalkan undang-undangnya dan menguatkuasakannya kepada kita.
Walau bagaimanapun, kita tidak mempunyai pilihan, ramai penduduk pribumi yang kecewa dan marah di Sarawak, tetapi 'menunggu dengan sabar' pindaaan untuk Kanun Tanah Sarawak yang akan dibentangkan datang pada sidang DUN yang akan diadakan pada Julai 2018 ini.
 |
| Gambar Pengias |
Updated : 05.07.2018
